Woonbeleid

Beleidsdocumenten

Het beleid staat in de volgende documenten:

We werken aan nieuw beleid voor wonen Lees wat onze plannen zijn voor wonen in Utrecht

Wat wil de gemeente en waarom?

Het aantal mensen dat in Utrecht woont groeit al jaren hard. We verwachten dat dit ook de komende jaren zo blijft. Er zijn dus steeds meer woningen nodig. Vooral betaalbare woningen. Want door het grote woningtekort is een huis kopen of huren voor veel mensen te duur geworden. De gemeente wil daarom dat er tot en met 2040 zo’n 60.000 extra woningen bijkomen. Dat doen we door te zorgen dat er nieuwe woningen kunnen worden gebouwd. En we willen dat bestaande woningen, gebouwen en plekken in de stad beter worden benut.

bewoonster kijkt vanaf haar balkon over de binnentuin van het wooncomplex

Wat doet de gemeente?

We zorgen voor nieuwe woningen door te bouwen en ontwikkelen. Dat doen we samen met ontwikkelaars en de Utrechtse woningcorporaties (Woonin, Portaal, Bo-Ex, Cazas Wonen, SSH en Habion). Ook willen we zelf sneller instappen bij het aankopen van grond omdat de grondprijs voor een belangrijk deel de huizenprijzen bepalen. Het beleid hierover staat in de Beleidsnota Grondbeleid Utrecht 2024. Een overzicht van de projecten waar we nu aan werken, vindt u op bouwprojecten.
Stadsakkoord Wonen. Op 20 september 2019 ondertekenden we samen met onze partners (zoals woningcorporaties, beleggers, bouwers en ontwikkelaars) het Stadsakkoord Wonen. In het stadsakkoord staat hoe we met elkaar werken aan de belangrijkste punten uit de woonvisie. We maakten afspraken over:
- hoe we sneller kunnen zorgen voor meer woningen
- onze samenwerking en het delen van kennis
- hoe we wonen bereikbaar houden voor iedereen
Afspraken met woningcorporaties. Er moeten meer sociale huurwoningen komen. Dat kunnen we niet zonder de Utrechtse woningcorporaties. Met hen maakten we afspraken over het samenwerken aan onder andere:
- het bouwen van nieuwe sociale huurwoningen
- het verkopen van sociale huurwoningen
- het slopen van sociale huurwoningen
- het huurprijsbeleid van sociale huurwoningen
Regionale woondeal. Het Rijk wil 900.000 nieuwe woningen tot en met 2030. Dat staat in het landelijke programma Woningbouw. Op 13 maart 2023 ondertekenden we samen met gemeenten uit de regio, provincie, corporaties en met minister voor Volkshuisvesting Hugo de Jonge, de Woondeal 2022-2030 Regio U10. In deze woondeal staan afspraken over de bouw van 61.000 nieuwe woningen in de regio Utrecht tot en met 2030, waarvan 33.571 woningen in de stad Utrecht. In de Woondeal staat ook wat er nodig is om die woningen te kunnen bouwen.
Wij willen dat bestaande woningen zo goed mogelijk worden gebruikt. We hebben regels voor:
- ... het verdelen en veranderen van woonruimte. Met de huisvestingsverordening sturen we op:
  - het verdelen van betaalbare woonruimte. Denk aan sociale huurwoningen
  - de balans tussen het zo goed mogelijk gebruiken van de bestaande woningen in de stad en het beschermen van de omvang en samenstelling van de bestaande woningen. Denk aan het samenvoegen, splitsen en weghalen van woonruimte.
- ... woningen die te lang leeg staan. Huiseigenaren die hun woning langer dan 6 maanden leeg laten staan, moeten dit melden bij de gemeente. Dat staat in de Verordening leegstand gemeente Utrecht. Eigenaren die geen melding doen, kunnen van ons een boete krijgen.
- ... het verhuren en doorverkopen van een woning. In de Utrechtse huisvestingsverordening zijn regels opgenomen om ervoor te zorgen dat woningen met een WOZ-waarde tot € 565.000:
  - de eerste 4 jaar na aankoop niet zomaar verhuurd kunnen worden (opkoopbescherming)
  - voor een bepaalde termijn bewoond moeten worden door de eigenaar (zelfbewoningsplicht)
  - niet worden gekocht met de bedoeling om deze weer snel met winst door te verkopen (anti-speculatiebeding)
Als gemeente hebben we regels voor goed verhuurderschap. Huurders die te maken hebben met slecht verhuurgedrag kunnen een melding doen bij het gemeentelijke meldpunt 'Klacht over huren'. Denk aan het vragen van een te hoge borg, discrimineren en bedreigen.

De woonvisie hebben we verder uitgewerkt in een aantal aanvullende beleidskaders, die we actieplannen noemen:

Voor woningen voor mensen met een gemiddeld inkomen is de woonvisie uitgewerkt in het Actieplan middenhuur (pdf, 541 kB). In dit actieplan staat hoe we woningen in de middenhuur willen ontwikkelen en met welke instrumenten we dat willen doen. De gemeenteraad keurde het plan op 7 december 2017 goed en heeft deze in maart 2022 bijgesteld. Vanaf 1 juli 2024 geldt ook de Wet betaalbare huur waarmee de middenhuur landelijk gereguleerd is. Vooralsnog blijven we in aanvulling op de wet ook ons Actieplan middenhuur hanteren voor nieuwe ontwikkelingen.
Het aantal ouderen in de stad groeit. Deze vergrijzing zorgt voor een veranderende vraag naar wonen en zorg. Daarnaast is er het groeiend personeelstekort in de ouderenzorg. Samen zorgt dit voor een maatschappelijk probleem dat door geen enkele organisatie alleen opgelost kan worden. In het Actieplan 'Een (t)huis voor ouderen' maakte de gemeente Utrecht samen met belangenbehartigers, zorginstellingen, initiatiefnemers, ontwikkelaars, beleggers, Zorgkantoor en woningcorporaties afspraken over hoe zij zich voorbereiden op de maatschappelijke uitdagingen van vergrijzing. Op 8 maart 2022 is de raad geïnformeerd over het actieplan en de intentieovereenkomst.
Met het Actieplan studentenhuisvesting 2023-2030 willen we zorgen voor meer betaalbare woningen voor studenten. Dit gaat vooral over studentenkamers. De gemeenteraad keurde het plan op 22 juni 2023 goed.
Met het Actieplan betaalbare koop willen we dat er meer betaalbare koopwoningen komen voor mensen met een middeninkomen. De gemeenteraad keurde dit actieplan op 23 december 2021 goed. In juni 2024 stelde de raad het addendum Actieplan betaalbare koop (2024) vast. Met het addendum:
- wijzigde het grensbedrag voor betaalbare koopwoningen van de NHG-grens naar de betaalbaarheidsgrens die het Rijk hanteert (€ 390.000 in 2024)
- stelde de prijsgrens vast voor de toepassing van het anti-speculatiebeding en de zelfbewoningsplicht aan de opkoopbescherming (€ 565.000 vanaf juli 2024)
In 2021 diende de gemeenteraad het initiatiefvoorstel Utrechtse wooncoöperaties in. Het Actieplan Utrechtse wooncoöperaties moet het waarmaken van een wooncoöperatie in Utrecht makkelijker maken. De gemeenteraad keurde dit actieplan op 25 november 2021 goed.
De gemeente, woningcorporaties en zorginstellingen zien het als een doel van ons samen om in huisvesting van alle kwetsbare doelgroepen te voorzien. We willen mensen in een kwetsbare situatie die dringend een woning nodig hebben, binnen korte tijd passende woonruimte en passende ondersteuning bieden. Dit doen we met het Plan van aanpak huisvesting en ondersteuning kwetsbare doelgroepen (pdf, 940 kB).

Aan welke regels toetst de gemeente?

Woning omzetten of splitsen

Voor het anders gebruiken van een woning – samenvoegen, splitsen, het verhuren van kamers of het onttrekken van de woning aan de woningvoorraad – is een omzettingsvergunning, omgevingsvergunning, onttrekkingsvergunning, vergunning woonruimte anders gebruiken of vergunning splitsen woning nodig. Deze vergunningen toetsen we aan de huisvestingsverordening gemeente Utrecht en aan de beleidsregel huisvestingsverordening gemeente Utrecht. Ook voeren we een leefbaarheidstoets uit. Uit die toets moet blijken dat de buurt niet te veel wordt aangetast, of de woning groot genoeg is en of de woning voldoet aan de normen voor geluidsisolatie.

Huisvestingsvergunning

Om in een sociale huurwoning, middenhuurwoning of betaalbare koopwoning te mogen wonen, is een huisvestingsvergunning nodig.

Relatie met ander beleid

Het woonbeleid van de gemeente heeft een relatie met beleid over: