Beleid voor bodem, grondwater en ondergrond

Beleidsdocumenten

Het beleid voor bodem, grondwater en ondergrond staat in de volgende documenten:

Gebiedsplan gebiedsgericht grondwaterbeheer en visie op duurzaam gebruik van de ondergrond 2016 (pdf, 2,1 MB).
Nota bodembeheer 2017-2027 (pdf, 10,9 MB).

We werken aan nieuw beleid voor de ondergrondLees meer over de nieuwe visie

We werken aan nieuw beleid voor grondwaterLees meer over het nieuwe gebiedsplan

Over PFAS: Bekijk het beleid en de bodemkwaliteitskaart

Grondwaterbeleid

Wat wil de gemeente?

De gemeente wil de kwaliteit van grondwater verbeteren daar waar dat nodig is, bijvoorbeeld voor de bescherming van de drinkwaterwinning. Tegelijk willen we dat het grondwater onder de stad gebruikt kan worden voor bijvoorbeeld duurzame bodemenergie om gebouwen mee te verwarmen en koelen. Dat is uitdagend. Een deel van het grondwater onder de stad is al heel lang vervuild en mag niet wegstromen naar gebieden met schoner water.

Om de balans tussen bescherming en gebruik van het grondwater te bewaken, legden we een aantal voorwaarden en uitgangspunten vast in beleid. Bijvoorbeeld tot welke diepte geboord mag worden voor bodemenergie en wat we moeten doen om de grondwaterkwaliteit te beschermen. Die staan in een Gebiedsplan gebiedsgericht grondwaterbeheer en visie op duurzaam gebruik van de ondergrond 2016 (pdf, 2,1 MB). Bij het gebiedsplan hoort een bijlagenrapport (pdf, 9 MB) met extra achtergrondinformatie.

Wat doet de gemeente?

Utrecht zet zich in voor het duurzaam omgaan met de bodem en het grondwater. Een duurzaam, klimaatbestendig beheer van de bodem is belangrijk voor een veilige en gezonde leefomgeving. Wij ontwikkelden eigen beleid voor grondwaterkwaliteit. Gaat u aan de slag met bodem in gemeente Utrecht? Houd dan rekening met de uitgangspunten in dit beleid.

In het gebiedsplan gebiedsgericht grondwaterbeheer staat beleid over grondwater voor een deel van de stad. Deze delen heten de 'dynamische zone' en de 'bufferzone'. De dynamische zone is een cirkel van een paar kilometer breed rondom het centrum. De bufferzone is een dunnere ring om de cirkel van de dynamische zone (dat zijn de rode/ingekleurde en groen gestreepte gebieden op onderstaande kaart). Binnen deze gebieden is het grondwater op veel plekken vervuild. In het beleid staat hoe de gemeente om moet gaan met vervuilingen in het grondwater. Deze mogen niet buiten de gebiedsgrenzen stromen. Zo kunnen we het grondwater in het omliggende schonere gebied beter beschermen. Dat is belangrijk, want dat water gebruiken we uiteindelijk voor drinkwater.

Kaart met: dynamische zone omvat heel Utrecht-stad, daaromheen een bufferzone, daarbuiten de schone zone waaronder Leidsche Rijn en Vleuten De Meern (behalve Oudenrijn), de Uithof en Lunetten. Het centrum ligt binnen de zone van een biowasmachine.

Ook staan er in het gebiedsplan extra voorwaarden voor mensen die grondwater willen gebruiken. Zoals bodemenergie winnen. Of als iemand grondwater wil wegpompen, bijvoorbeeld voor nieuwbouw. Voor werk dat vervuild grondwater of vervuilde bodem verplaatst, is vaak een saneringsplan (opschoonplan) nodig. Dat kost tijd en geld. In het gebied van het gebiedsplan hoeft niet voor al het werk, waarbij grondwater wordt weggenomen, een apart saneringsplan te komen. Het is genoeg om de activiteit aan te melden voor deelname aan het gebiedsplan tegen een gebruikersbijdrage. Wij gebruiken de bijdrage om verspreiding van vervuiling in beeld te brengen en zoveel mogelijk te voorkomen.

Wetgeving

Het gebiedsplan komt in de plaats van de (deel)saneringsplannen. Deze plannen zouden we anders moeten opstellen voor de verschillende vervuilingen in het grondwater binnen het gebied. De aanpak zorgt voor de bescherming van het omliggende schone gebied. Het voldoet aan de voorwaarden die worden gesteld in artikel 55e lid 2 van de Wet bodembescherming. Het gebiedsplan valt onder het overgangsrecht van de Omgevingswet. Dat betekent dat het recht dat gold voor de inwerkingtreding van de Omgevingswet nog hooguit 4 jaar blijft gelden voor het gebiedsplan dat toen was vastgesteld en goedgekeurd. Samen met een gebiedsgerichte aanpak.

Bodembeheer

Wat wil de gemeente?

De gemeente Utrecht wil duurzaam omgaan met grondstoffen en dus ook met het opnieuw gebruiken van grond. We willen dit doen door meer en betere mogelijkheden te maken om grond opnieuw toe te passen. Zo wordt bij ontwikkelingen bijgedragen aan gezonde verstedelijking en een circulaire economie. Dit staat in de Nota bodembeheer 2017-2027 (pdf, 10,7 MB).

Wat doet de gemeente?

Utrecht zet zich in voor het duurzaam omgaan met de bodem. Een duurzaam, klimaatbestendig beheer van de bodem is belangrijk voor een veilige en gezonde leefomgeving. We ontwikkelden eigen beleid voor het opnieuw gebruiken van grond. Gaat u aan de slag met bodem in gemeente Utrecht? Houd dan rekening met de uitgangspunten in dit beleid.

We hebben de huidige bodemkwaliteit (ontgravingskwaliteit op plekken waar we geen bodemvervuiling verwachten) en de toepassingseisen vastgesteld en op de bodemkwaliteitskaart vastgelegd (zie Nota bodembeheer 2017-2027 (pdf, 10,7 MB), vanaf bijlage 6, pagina 101). Opnieuw gebruiken van grond kan plaatsvinden op basis van deze bodemkwaliteitskaart.

We hebben op onderdelen specifiek beleid per gebied gemaakt. Dit om knelpunten voor grondverzet met het landelijke en generieke beleid op te lossen en meer duurzaam opnieuw gebruik van grond mogelijk te maken.

Aan welke regels toetst de gemeente?

Bedrijven die grond en bagger verplaatsen, moeten zich aan de wet houden. Onze bodemkwaliteitskaarten zorgen ervoor dat bedrijven niet per geval de kwaliteit van de bodem hoeven te onderzoeken.