Nieuw beleid voor ondergrond

We willen de ruimte onder de grond goed inrichten. En de ondergrond gezond houden. Daarom maakt de gemeente nieuw beleid voor de ondergrond: de Beleidsnota Ondergrond. Dit helpt om te beslissen wat waar in de ondergrond gebeurt.

De bodem raakt vol

Utrecht groeit. Tegelijkertijd maken we de stad klaar voor de toekomst. Die ontwikkelingen hebben ruimte nodig in de stad, zowel boven de grond als in de bodem. Bijvoorbeeld een warmtenet aanleggen, het riool vervangen, meer groen, of nieuwe woningen bouwen. De ondergrond raakt overvol. Steeds vaker zitten soorten gebruik elkaar in de weg. Boomwortels zoeken een plek naast kabels en leidingen of een ondergrondse container. Er kan schade ontstaan, bijvoorbeeld aan boomwortels of aan leidingen. Of er is overlast, omdat de straat vaker open moet.

We kunnen niet alles meer kwijt onder de grond. We moeten dus goed nadenken hoe we de ondergrond inrichten.

De gezondheid van de bodem

Een gezonde bodem is belangrijk voor onze gezondheid en ons drinkwater. Ook dieren en planten hebben een gezonde bodem nodig om in te leven en groeien. Een gezonde bodem kan (teveel) regenwater opvangen en het water vasthouden bij droogte.

Onze stad is al eeuwen oud. Verschillende generaties hebben hun sporen nagelaten in de bodem. Dat heeft gevolgen voor de kwaliteit en gezondheid daarvan. Ook in de toekomst blijft leven in de stad invloed hebben op de ondergrond. Op veel plekken is de natuurlijke bodem verdwenen, van slechte kwaliteit of vervuild. We werken er hard aan om de kwaliteit van de bodem niet slechter te laten worden en waar dat kan te verbeteren.

Er zijn nu al regels rondom de ondergrond. Die gaan meestal over bepaalde onderwerpen. Zoals kabels en leidingen, boomwortels, bodemenergie, vervuiling en archeologie. Maar er zijn nog geen algemene regels voor het gebruik van de ondergrond. Het is nodig om plannen voor de ontwikkeling van de stad boven en onder de grond beter op elkaar af te stemmen. En daarbij ook rekening te houden met de gezondheid van onze ondergrond voor mens, plant en dier.

Doel van de Beleidsnota Ondergrond

Met de Beleidsnota Ondergrond willen we duidelijk maken wat we belangrijk vinden voor de ondergrond. Op basis daarvan kunnen we regels opstellen voor het beschermen, gebruiken, beheren en beter maken van de ondergrond. Daarmee zorgen we dat Utrecht ook in de toekomst een aantrekkelijke stad blijft om in te wonen, te werken en te verblijven.

In de Beleidsnota Ondergrond staan 3 ambities:

• Ambitie 1: De ondergrond is integraal onderdeel van ruimtelijke keuzes. We gaan uit van één openbare ruimte die bestaat uit de bovengrond én de ondergrond. In onze plannen voor de stad houden we vanaf het begin rekening met de ondergrond. En we maken zoveel mogelijk gebruik van de kwaliteiten ervan. We werken daarin samen met netbeheerders. Ook gebruiken we een 3D-ondergrond model. Daarmee kunnen we zien wat er in de grond ligt en daar rekening mee houden.
• Ambitie 2: Bodemkwaliteiten beschermen en verbeteren. We maken de bodem schoon als deze (ernstig) vervuild is en voorkomen verdere vervuiling. Daarnaast beschermen we de kwaliteiten van de ondergrond om ze te kunnen gebruiken voor bijvoorbeeld biodiversiteit, klimaatadaptatie, drinkwater en bodemenergie.
• Ambitie 3: Gebruik van de ondergrondse ruimte ordenen voor het gezamenlijk realiseren van de opgaven van de stad. We gaan zorgvuldig om met de ruimte onder de grond. We bepalen op welke plekken we voorrang geven aan een specifieke functie, zoals de waterleiding of het riool. Ook kijken we waar we functies kunnen combineren om ruimte te besparen. We bundelen bijvoorbeeld kabels en leidingen in kabelgoten.

• 13 mei 2025: het college stelt de aangepaste Beleidsnota Ondergrond vast. En stuurt deze naar de gemeenteraad samen met de reactienota.
• 3 februari t/m 16 maart 2025: inspraakperiode waarin iedereen kon reageren op de concept-Beleidsnota Ondergrond.