Samenvatting Transitievisie Warmte

Elke gemeente heeft een plan waarin staat hoe de overstap naar aardgasvrij verwarmen eruitziet. Dit plan heet de Transitievisie Warmte. Hierin staat hoe Utrecht op een haalbare en betaalbare manier overstapt naar een duurzame manier van verwarmen. 

Het Utrechtse plan bestaat uit 2 delen en die zijn niet los van elkaar te zien. In het plan beschrijven we de volgende punten:

1. WAT: een overzicht waarin we per buurt aangeven wat de beste oplossing is in plaats van het verwarmen met aardgas (deel 1).
2. WANNEER: de buurten zijn verdeeld in 3 blokken. We starten in 2022 in blok 1. Blok 3 is als laatste gereed, uiterlijk in 2050. Het eerste blok bevat zo’n 40.000 woningen, verspreid over 24 buurten. Dat is ongeveer 1/3 van het totaal aantal woningen (deel 2).
3. HOE: een stappenplan voor de overstap naar aardgasvrij (deel 2).

In deel 1 van de Transitievisie Warmte (maart 2021) onderzochten we andere mogelijkheden voor aardgas en waar die aan moeten voldoen. Er zijn verschillende manieren om een gebouw te verwarmen zonder aardgas. Bijvoorbeeld een warmtenet, warmtepomp of duurzaam gas. Uit berekeningen blijkt dat voor veel buurten in de stad een warmtenet de goedkoopste oplossing is. 

Goede afspraken voor de aanleg of de uitbreiding van een warmtenet zijn belangrijk. We noemen dit publieke waarden. Aan deze voorwaarden moet een warmtebedrijf voldoen:

1. Duurzaamheid: de bron die zorgt voor de warmte in het warmtenet moet (op termijn) duurzaam zijn.
2. Betaalbaarheid: iedereen in Utrecht moet een comfortabel en duurzaam verwarmd gebouw hebben, zonder meer te betalen dan bij het gebruik van aardgas.
3. Betrouwbaarheid: mensen kunnen erop vertrouwen dat ze altijd kunnen verwarmen. Nu en in de toekomst.
4. Transparantie: het moet voor iedereen duidelijk zijn hoe de kosten voor de warmte worden vastgesteld.

Behalve deze 4 voorwaarden, zijn er nog 2 andere waarden: open net en keuzevrijheid. Open net betekent dat er een mogelijkheid moet zijn voor nieuwe partijen om ook warmte te leveren aan het bestaande net. We vinden ook dat mensen moeten kunnen kiezen voor een warmteoplossing, warmtebron of leverancier (keuzevrijheid). Deze laatste 2 waarden vinden we belangrijk, maar mogen niet ten koste gaan van de 4 voorwaarden hierboven.

Voor sommige buurten is nog niet duidelijk wat de goedkoopste oplossing is. Dit kan een warmtepomp zijn of duurzaam gas, of toch een warmtenet. Voor deze buurten is meer onderzoek nodig en we weten waarschijnlijk pas over een tijd welke oplossing hier komt in de plaats van aardgas.
 

In deel 2 van de Transitievisie Warmte (november 2021) keken we wat de beste volgorde is om Utrechtse buurten aardgasvrij te maken. Hiervoor hadden we in deel 1 al 3 criteria vastgesteld om de volgorde te bepalen:

• Robuustheid: de nieuwe manier van verwarmen is nu goed, maar ook in de toekomst de beste oplossing voor deze buurt.
• Betaalbaarheid: mensen gaan niet meer betalen dan ze gaan betalen voor aardgas.
• Zo min mogelijk gedoe: waar levert de overstap het minste gedoe op?

Robuust

Er zijn 63 buurten waar een warmtenet altijd de laagste kosten heeft, ook als alle gebouwen goed geïsoleerd worden. Deze buurten noemen we robuust. In de andere buurten wisselt het tussen warmtenet, warmtepomp of groen gas. Dat komt vooral omdat we nu nog niet weten hoeveel groen gas er straks naar Utrecht komt. Voor deze buurten weten we nu dus nog niet wat in de toekomst de beste oplossing is. Daarom stappen deze buurten pas in het laatste blok over. Dan is er meer duidelijk.

Betaalbaarheid en gedoe

Voor de 63 robuuste buurten onderzochten we de betaalbaarheid en het gedoe van overstappen. Voor sommige buurten lijkt betaalbaarheid makkelijker haalbaar dan voor andere. Hetzelfde geldt voor gedoe. In sommige buurten is het meer gedoe om over te stappen, bijvoorbeeld omdat er veel aanpassingen nodig zijn in de gebouwen of in de straat. De buurten waar zicht op betaalbaarheid dichtbij is en er ook minder gedoe is, zijn als eerste aan de beurt, in blok 1. De overige buurten volgen daarna , in blok 2. 

Er zijn een paar uitzonderingen. Als eerste de buurten met weinig gebouwen. Voor deze buurten konden we geen goede berekeningen doen, omdat de manier van berekenen daar niet voor geschikt was. Dit moeten we later nog op een andere manier doen. Daarom zijn deze buurten in het laatste blok geplaatst. 

Ook bedrijventerreinen zijn een uitzondering. Zij moeten ook van het aardgas af, maar we weten nog niet wat de beste oplossing is. We moeten meer onderzoek doen en zij krijgen een eigen plan en planning. Maar ook daar gaan we binnenkort aan de slag. 

Tot slot zijn de buurten in de binnenstad een uitzondering. De binnenstad is oud en heeft veel oude huizen en smalle straatjes. Daarom is er veel onzeker. Hier pakken we het aardgasvrij maken aan als er al andere werkzaamheden worden gedaan. 

We starten de komende jaren in de eerste 24 buurten met de buurtaanpak aardgasvrij. We hebben een stappenplan opgesteld. Op die manier kunnen we in alle buurten ongeveer op dezelfde manier aan de slag en is het voor iedereen duidelijk wat het proces is. Het stappenplan heeft 6 stappen:

1. Buurt in kaart: in de eerste fase verzamelen we informatie over de buurt. We brengen in kaart welke gebouwen er zijn, wie er wonen en werken, en wat (andere) plannen van de gemeente zijn. Iedereen in de buurt wordt geïnformeerd over het begin van de buurtaanpak aardgasvrij. 
2. Onderzoek: We verkennen de wensen voor een mogelijk alternatief voor aardgas. Dit doen we samen met bewoners en andere partijen. Op basis hiervan stellen we een eerste programma van eisen op voor de warmte-oplossing.
3. Uitvoeringsplan: op basis van het programma van eisen maken we een eerste plan. Dit werken we uit in het Wijkuitvoeringsplan (WUP). De gemeenteraad neemt hierover een besluit. Ons uitgangspunt is een plan dat voor iedereen haalbaar en betaalbaar is.
4. Aanbod: op basis van het WUP maken we een definitief plan en krijgen gebouweigenaren een aanbod. 
5. Voorbereidende werkzaamheden: voorbereidingen voor de daadwerkelijke uitvoering. 
6. Werk in uitvoering: uitvoering van de werkzaamheden om een aardgasvrije buurt te maken.

Lees meer over de buurtaanpak