De koers
De koers is het beleid voor de leefomgeving voor de lange termijn; de stip op de horizon. De koers helpt antwoord te geven op de vraag: wat moeten we nu doen om te zorgen dat Utrecht ook op langere termijn een aantrekkelijke, gezonde stad is voor iedereen? Een stad met bijvoorbeeld genoeg huizen, scholen, parken, cultuuraanbod en sportvelden zijn. Waar ook voldoende ruimte is voor ondernemers en initiatiefnemers.
Beleidsdocumenten
De koers staat in de volgende documenten:
De koers: hoofdlijn van het beleid
Utrecht kiest voor een gezonde groei als koers voor de lange termijn. Utrecht groeit van een gemeente met 340.000 inwoners in 2016 naar ongeveer 450.000 inwoners in 2040. Daarom worden de komende jaren duizenden woningen gebouwd. En natuurlijk zijn er in een groeiende stad ook genoeg voorzieningen nodig, zoals kantoren en andere plekken om te werken, scholen, parken, wegen, openbaar vervoer, fietspaden en cultuur voor iedereen.
Ruimtelijke strategie
De gemeenteraad heeft op 15 juli 2021 de Ruimtelijke Strategie 2040, ‘Utrecht dichtbij: de tien-minutenstad' vastgesteld. In de Ruimtelijke Strategie 2040 staat hoe de gemeente Utrecht zich ontwikkelt tot 2040. In de strategie verbinden we belangrijke thema’s met elkaar, zoals mobiliteit, economie, voorzieningen, wonen, energie, groen, sport en ontspanning en werk. En we beschrijven hoe Utrecht zich kan ontwikkelen tot tien-minutenstad. Ook staat erin welke investeringen nodig zijn.
Bij het bouwen van nieuwe woningen en voorzieningen staan gezondheid, leefbaarheid en duurzaamheid voorop. De gemeente wil dat deze woningen en voorzieningen binnen het stedelijke gebied worden gebouwd. De gemeente zal daarbij flink investeren in de openbare ruimte en in voorzieningen. Tegelijkertijd zoeken we oplossingen voor onder andere energie en duurzaamheid. Ook willen we bijvoorbeeld de druk op de woningmarkt verlichten. Door de hoge druk op de woningmarkt stijgen de prijzen van huizen. Een deel van de woningvoorraad wordt daardoor onbetaalbaar voor mensen met een lager inkomen.
De Merwedekanaalzone, het Jaarbeursterrein en Leidsche Rijn zijn gebieden waar komende jaren veel gebouwd wordt. Maar er wordt ook gebouwd op kleinere plekken, zoals bij de 2e Daalsedijk en het Kruisvaartterrein. Ook in de binnenstad, het stationsgebied, het Utrecht Science Park, Leidsche Rijn Centrum en Papendorp is ruimte voor extra woningen, winkels en bedrijven. En voor cultuur en maatschappelijke instellingen.
Lees meer over de ruimtelijke strategie 2040 en bekijk de samenvatting
Aanvulling op de RSU2040 in 2023: 3 nieuwe afspraken
Na de verkiezingen in 2022 is er een nieuwe coalitie gekomen. Met een nieuw coalitieakkoord 2022-2026: Investeren in Utrecht: kiezen voor gelijke kansen, betaalbaar wonen en klimaat. In dit coalitieakkoord zijn richtinggevende keuzes gemaakt voor de ruimtelijke strategie van Utrecht. Om deze toe te voegen aan de omgevingsvisie van Utrecht, stelde de gemeenteraad 3 extra afspraken vast, als aanvulling op de RSU2040. De RSU2040 blijft de ruimtelijke koers voor de ontwikkeling van onze stad. De 3 extra afspraken zijn:
- bouwen in Rijnenburg
- groei is geen doel op zich, we groeien in balans
- we kiezen voor kwaliteit en leefbaarheid voor de bestaande en groeiende stad
Bouwen in Rijnenburg
Polder Rijnenburg wordt een plek voor het opwekken van energie. Daarnaast kiest de gemeente voor een compacte gemengde stedelijke buurt. Er komen tussen de 22.000 en 25.000 woningen, met daarbij (groen)voorzieningen en ruimte voor werkgelegenheid. De buurt wordt circulair en klimaatneutraal, met ruimte voor natuur en biodiversiteit. Deze buurt komt er na 2035. Voor 2035 is hier ruimte voor tijdelijke woningbouw. En we starten met de ontwikkeling van het energielandschap, waar ook ruimte is voor groen, sport en ontspanning.
Groei is geen doel op zich, we groeien in balans
We zorgen dat er in de stad niet alleen meer woningen komen, maar ook meer goed en toegankelijk groen, werkgelegenheid, voorzieningen, mogelijkheden voor duurzaam verkeer en voor duurzame energie. Elk jaar laten we de gemeenteraad weten hoe het gaat. En we passen onze plannen aan als dit nodig is.
We zetten in op kwaliteit en leefbaarheid voor de bestaande en groeiende stad
Ook zorgen we dat kwaliteit en leefbaarheid belangrijke onderwerpen zijn bij de ontwikkeling van de stad. We doen verschillende dingen om kwaliteit en leefbaarheid van de stad verder uit te werken en hier beter op te kunnen sturen. Bijvoorbeeld:
- we houden gesprekken met mensen uit de stad over de toekomst van de stad
- we sturen op kwaliteit in stedenbouw
- we houden de controle op de openbare ruimte (ook ondergronds)
- we doen onze uitgaven op een manier waardoor meer gelijke kansen voor iedereen ontstaan
Hoe gaan we verder?
We werken de plannen voor de periode tot 2035 (fase 1 tot en met 3 in de RSU) verder uit. Daarvoor hebben we het geld voor een deel al beschikbaar. Waar we dat nog niet hebben, hebben we verschillende strategieën om dat voor elkaar te krijgen. Voor de periode na 2035 moeten we nog veel onderzoek doen. Dat gaan we samen met andere overheden doen. Op basis van die onderzoeken maken we verdere afspraken. En we delen de resultaten met de raad. De gemeenteraad heeft de 3 extra afspraken vastgesteld en toegevoegd aan de RSU2040. Daarmee zijn deze afspraken onderdeel van het beleid waar we op toetsen om de stad verder te ontwikkelen.
Maatschappelijke voorzieningen
Op 12 maart 2020 heeft de gemeenteraad het koersdocument Leefbare stad en maatschappelijke voorzieningen (pdf, 2,7 MB) vastgesteld. Hierin staan de ontwikkelopgaven voor scholen, sportplekken en andere maatschappelijke voorzieningen. Hiervoor gelden 7 uitgangspunten:
- participatie: bewoners en gebruikers betrekken bij nieuwe en bestaande voorzieningen
- ontmoeting centraal: zorgen dat voorzieningen en openbare ruimte uitnodigen om te ontmoeten
- open wijken voor alle voorzieningen: voorzieningen verspreiden, ook als het moeilijk is om een plek te vinden (bijvoorbeeld voor daklozenopvang)
- toegankelijke voorzieningen: voorzieningen toegankelijk, veilig en leefbaar maken voor iedereen
- slim ruimtegebruik: functies combineren
- flexibel bouwen: voorzieningen later voor iets anders kunnen gebruiken
- thuis voor iedereen: diversiteit mogelijk maken en ondersteunen