Haarzuilens en omgeving, buitengebied
Het gebied buiten de bebouwde kom van Vleuten-De Meern (het buitengebied) is belangrijk voor bewoners uit de wijk, de stad en de regio. Hier vindt u de combinatie van:
- geschiedenis in het cultuurlandschap
- landgoederen en nieuwe groene recreatiegebieden
- agrarisch grondgebruik (boerenbedrijven)
"Het is hier heerlijk rustig en groen"
De verbindingen naar het buitengebied moeten goed zijn. We verwachten dat steeds meer mensen het buitengebied gaan gebruiken, onder andere door de groei van de stad.
Niet alleen in het buitengebied is de geschiedenis goed terug te vinden. Ook in de wijk zelf. Er zijn op verschillende plekken in de wijk vondsten gedaan uit de Romeinse tijd.
Kader: koester het landschap rond Haarzuilens en draag bij aan de recreatievraag uit wijk, stad en regio.
Behoud
In Vleuten-De Meern wonen al 4.000 jaar mensen. Bij de ontwikkeling van de nieuwe buurten in de wijk is veel aandacht geweest om de geschiedenis terug te laten komen. Voorbeelden daarvan zijn behoud van:
- historische waterlopen
- oude lanen en wegen met lintbebouwing
- hoogstamboomgaarden
- archeologische terreinen, die nu vaak een park of plantsoen zijn.
Belangrijk in het buitengebied is dat het natuur- en cultuurlandschap van Haarzuilens behouden blijft. Diverse instanties, zoals Natuurmonumenten, Stichting Kasteel de Haar en de gemeente zijn hier verantwoordelijk voor.
Het landgoed van kasteel De Haar bestaat uit het Noorderpark en het Zuiderpark met waardevolle monumentale bomen. Het gaat om veel verschillende soorten oude bomen of boomgroepen (50 tot 100 jaar). Dit landgoed is het grootste laat 19e eeuwse landschappelijke park van Nederland. Het is ontworpen door de landschapsarchitect Hendrik Copijn.
Het landschap rondom Haarzuilens is een beschermd stads- en dorpsgezicht. In het bestemmingsplan is het behoud van Haarzuilens geregeld, maar ook de ontwikkeling die hieronder bij ‘Kansen’ is beschreven.
Haarzuilens bestaat onder andere uit:
- het landgoed De Haar met het 19e eeuwse kasteel De Haar
- het kasteeldorp Haarzuilens en de omliggende landerijen
- agrarisch grondgebruik (boerenbedrijven)
De monumenten in het buitengebied zijn meestal oude boerderijen. De monumenten en andere historische kenmerken in bebouwing en landschap moeten behouden blijven.
Een groot deel van het landgoed Haarzuilens wordt nu gebruikt voor recreatie en natuur. Inwoners van de westkant van Utrecht hebben hiermee op korte afstand een gebied waar zij kunnen genieten van het landschap, de cultuurhistorie, de rust en waar ze kunnen wandelen en fietsen. In het bestemmingsplan Haarzuilens beschermen we het stads- en dorpsgezicht. Maar we maken ook ontwikkeling voor meer recreatie en natuur mogelijk.
Kansen
Veel mensen in de wijk vinden dat de natuur, de parkbossen, het kasteel de Haar en de boerderijen in het buitengebied horen bij de identiteit van de wijk.
Natuurmonumenten en Recreatieschap Stichtse Groenlanden willen Haarzuilens verder ontwikkelen als een recreatiegebied voor stad en regio. Dat gebeurt bijvoorbeeld door van een deel van het weiland een bos te maken. Recreatie wordt de belangrijkste functie van het gebied. De activiteiten moeten passen bij de natuur en het landschap, bijvoorbeeld het maken van een wandeling of een kopje koffie drinken bij een oude boerderij met 'traditionele sfeer'.
In het bestemmingsplan Haarzuilens is beschreven hoe deze ontwikkeling wordt aangepakt. Het bestemmingsplan geeft ook enige ruimte aan uitbreiding van de golfbaan in het kasteelpark. Daarbij staat een zorgvuldig beheer van het park voorop. De dieren in het park mogen geen last hebben van de uitbreiding. Een andere inrichting mag de cultuurhistorische kwaliteiten niet aantasten, maar liever versterken.
Haarzuilens moet goed te bereiken zijn met de fiets en met het openbaar vervoer. Agrarische bedrijven kunnen zelf kiezen of zij iets willen aanbieden op het gebied van recreatie.
Het landschap rondom Haarzuilens is een van de belangrijke groene gebieden in de stad. Alle belangrijke groene gebieden samen en de verbindingen van deze gebieden vormen de hoofdgroenstructuur. Dit staat beschreven in het Groenstructuurplan Utrecht ‘Stad en land verbonden’ (pdf, 1,2 MB). In dit plan staan de groengebieden die de gemeente Utrecht wil ontwikkelen, verbeteren of beschermen. Ook geven we de groene verbindingen aan die essentieel zijn om een goed groen netwerk te ontwikkelen in verbinding met het bebouwde gebied.
Belangrijke groene gebieden en verbindingen in Vleuten-De Meern:
- Máximapark
- Haarrijnse plas
- Het buitengebied rond Haarzuilens inclusief landgoed De Haar
- groen- en watervoorzieningen rond De Meern en Veldhuizen
- Vleutense Wetering
- Leidsche Rijn
We beschermen deze belangrijke gebieden en verbindingen. Eventuele aantasting moet worden gecompenseerd.
Oude boerderijen verdwijnen snel. Ze vallen in de categorie van historische gebouwen die het meest bedreigd zijn. Vaak worden ze gesloopt, inclusief bijgebouwen zoals schuren, stallen en hooibergen. Door op deze plekken een recreatief gebruik toe te staan kan dit erfgoed soms behouden blijven.
Er is de afgelopen 20 jaar veel cultuurhistorisch onderzoek gedaan. Daardoor is er veel kennis over de geschiedenis van het gebied. Er zijn kansen en mogelijkheden om deze kennis over te brengen op de wijkbewoners. Bijvoorbeeld een schoolplein met een markering van de Romeinse weg die in de bodem ligt, zoals in Veldhuizen. Door dit soort plekken krijgen bewoners een gevoel van waardering en trots voor hun wijk.
Kader: benut kansen die de archeologie in het gebied biedt.