Beschrijving van wijk Oost

De wijk Oost bestaat uit de buurten Buiten-Wittevrouwen, Oudwijk, Abstede, Sterrenwijk, Watervogelbuurt, Schildersbuurt, Lodewijk Napoleonplantsoen, Rijnsweerd en de omgeving van Wilhelminapark en Rubenslaan. Ook Utrecht Science Park (De Uithof), Galgenwaard en Maarschalkerweerd horen bij de wijk.

De grenzen van de wijk zijn: de Biltstraat, de gemeentegrens met Bilthoven, het spoor Utrecht Centraal-’s Hertogenbosch, de Vaartsche Rijn en de Stadsbuitengracht.

Bekijk de plattegrond met buurtindeling van wijk Oost (pdf, 204 kB)

Buiten-Wittevrouwen

Buiten-Wittevrouwen is voor het overgrote deel een 19e-eeuwse buurt ten oosten van de binnenstad. Deze buurt is voor een deel gebouwd in een periode zonder veel bouwregelgeving. De straten zijn smal en de bouwstijlen en woninggrootte zijn verschillend. Er zijn zeer kleine woningen maar ook grote monumentale panden aan de Maliebaan. De Maliebaan (en bijbehorende achtertuinen) en de Maliesingel zijn de belangrijkste groene gebieden.

Met de stadsvernieuwing van de jaren 70 en 80 startte de opwaardering van de woonwijk (ook wel gentrificatie genoemd). Aan de Maliebaan zijn vooral veel kantoren gehuisvest, maar herbestemming tot wonen gebeurt de laatste jaren ook weer. De Biltstraat is de belangrijkste straat en was een winkelstraat voor meerdere wijken (bovenwijkse functie). Nu zit er vooral horeca. De belangrijkste cultuurhistorische structuur is de 17e-eeuwse Maliebaan met de monumentale bebouwing, deze behoort samen met een deel van de wijk tot het Rijksbeschermd Stadsgezicht Oost.

De grenzen van de buurt zijn: de Maliesingel, de Oosterspoorlijn en de Biltstraat.

Oudwijk

Oudwijk is een grotendeels 19e-eeuwse buurt ten zuidoosten van de binnenstad. Oudwijk is grotendeels gebouwd in een periode zonder veel bouwregelgeving: de straten zijn smal en de bouwstijlen en woninggrootte is verschillend. Zo zijn er reeksen zeer kleine woningen. Er is geen openbaar groen in Oudwijk zelf, maar het grenst wel aan het Wilhelminapark.

De stadsvernieuwing van de jaren 70 en 80 startte de opwaardering van de wijk, dat zich voortzette tot in de jaren 90 van de vorige eeuw. Vooral rond de Oudwijkerdwarsstraat is er sociale woningbouw uit de periode van de stadsvernieuwing. De Nachtegaalstraat- Burgemeester Reigerstraat is onderdeel van een belangrijke oostelijke (fiets)route en is een winkelstraat, met steeds meer horeca.

De buurt heeft geen duidelijke grenzen, maar een vloeiende overgang naar de omringende buurten Buiten-Wittevrouwen, Abstede en het Wilhelminapark.

Abstede

Abstede is een grotendeels 19e-eeuwse buurt. De buurt is tot stand gekomen in een periode zonder veel bouwregelgeving en kent een grote variëteit aan bebouwing, waaronder oudere bebouwing, restanten van oude tuindersgebieden en kleine woningen. Delen zijn tijdens de stadsvernieuwing van de jaren 70 en 80 vervangen door nieuwbouw in de sociale huursector. Het tuindersgebied Minstroom en speeltuin Abstede zijn vooral groen. Het Hieronymuserf is nieuwbouw. De buurt heeft veel monumenten uit de tijd dat het nog tuindersgebied was. Het tuindersgebied rond de Minstroom is een gemeentelijk beschermd gezicht.

De grenzen van de buurt zijn: de Tolsteeg-en Maliesingel, Zonstraat-Abstederdijk, Adriaen van Ostadelaan en Zonstraat.

Sterrenwijk

Sterrenwijk bestaat vooral uit grondgebonden – sociale huur- woningen uit 1980. Sterrenwijk is als woonbuurt gebouwd rond 1920 en tijdens de stadsvernieuwing in helemaal vernieuwd. Er is geen groen, met uitzondering van de rand langs de Oosterspoorlijn. Aan de rand van de buurt ligt de drukke Venuslaan.

De grenzen van de buurt zijn: Abstederdijk- Notenbomenlaan, Oosterspoorlijn en Venuslaan.

Rubenslaan

De buurt rond de Rubenslaan kent veel verschillende bebouwing en functies, variërend van het Diakonessenhuis, studentencomplex IBB tot en met het woongebied aan het Krommerijnpark. De Rubenslaan is een belangrijke en drukke verkeersweg. De woonbuurt tussen Rubenslaan en Krommerijn dateert uit de jaren 50 en heeft een mix van sociale woningbouw en particulier woningbezit, met het Krommerijnpark als belangrijk park. Het gebied ten noorden van de Rubenslaan heeft geen groen, op de campus-achtig opzet van het IBB-complex na. De laatste nieuwbouw bestaat uit onderwijsgebouwen, een winkelcentrum en de grootschalige nieuwbouw van ‘de Kwekerij’ voor starters en studenten.

De grenzen van de buurt zijn: de Oosterspoorlijn, de Notebomenlaan, de Adriaen van Ostadelaan en de Krommerijn.

Wilhelminapark

De buurt Wilhelminapark is een grotendeels rond 1900 tot stand gekomen woonwijk met als kenmerk de grote, monumentale panden rond het park en in de aanliggende straten.
Groen is in ruime mate aanwezig met het Wilhelminapark, de Emmalaan en de begraafplaats Sint Barbara. Van het Wilhelminapark wordt druk gebruik gemaakt door meer mensen dan alleen omwonenden. De gehele groenstructuur, inclusief de bebouwing maakt deel uit van het Rijksbeschermd Stadsgezicht Oost.

De buurt heeft geen eenduidige begrenzing met Oudwijk en de Schildersbuurt. De Bilstraat en de Waterlinieweg zijn wel duidelijke grenzen.

Schildersbuurt

De Schildersbuurt is grotendeels tot stand gekomen in de eerste periode van de 20e eeuw (1910-1920/1930). De buurt bestaat voor een groot gedeelte uit straten met grondgebonden woningen, vaak met bijzondere architectuur. Groen bevindt zich langs de Zilveren Schaats en in het nabijgelegen Wilhelminapark. De oostelijke rand van het gebied (Rembrandtkade) behoort tot het Rijksbeschermd Stadsgezicht, de Zilveren Schaats en omgeving maakt onderdeel uit van de Nieuw Hollandse Waterlinie.

De grenzen van de buurt zijn: de bebouwing van het Wilhelminapark, de Prins Hendriklaan, de Waterlinieweg en de Adriaen van Ostadelaan.

Gansstraat- Watervogelbuurt

In de Watervogelenbuurt en de buurt rond de Gansstraat is een grote mix van woningen uit verschillende perioden van de 20e eeuw en oudere bebouwing. De Gansstraat- Koningsweg vormt een belangrijke (oude) verbinding tussen de stad en de buitengebieden. Op diverse plekken staan nieuwe gebouwen uit de periode van de stadsvernieuwing (vooral sociale woningbouw) en uit meer recente perioden (vooral koopwoningen). Veel groen van hoge ouderdom is aanwezig op de monumentale Eerste Algemene Begraafplaats Soestbergen. De gebouwen waar eerder het Pieter Baancentrum in zat wachten op herontwikkeling.

De grenzen van de buurt zijn: de Oosterkade, Tolsteegsingel-Venuslaan, Oosterspoorlijn en het spoor.

Lodewijk Napoleonplantsoen

Het Lodewijk Napoleonplantsoen hoort voor een deel bij de lintbebouwing langs de Koningsweg en voor een deel bij de woonwijk aan de Krommerijn. Een belangrijk deel van de bebouwing komt uit de jaren 50 (woonbuurt Krommerijnpark) en is sociale woningbouw. Er zijn grote groengebieden door de aanwezigheid van het Krommerijnpark en de begraafplaats Kovelswade.

De grenzen van de buurt zijn: de Oosterspoorlijn, de Krommerijn (met het park), de Waterlinieweg en het spoor.

Rijnsweerd

Rijnsweerd bestaat uit Rijnsweerd-Noord met vooral kantoren en Rijnsweerd-Zuid dat vooral uit woonbuurten bestaat. Het gebied bestaat voor een belangrijk deel bestaat uit een kantorenpark uit de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw. Park Bloeiendaal, de omgeving van het Fort en de tuinderijen rond de Oostbroekselaan zijn belangrijke groengebieden. Het gebied kent een aantal cultuurhistorische bijzondere onderdelen zoals het fort op de Bilstraat als onderdeel van de Nieuw Hollandse Waterlinie, de Krommerijn en de Oostbroekselaan.

Rijnsweerd Zuid is voor een deel gebouwd in de jaren 50 en 60 en voor een deel in de jaren 70 van de vorige eeuw. De 2 woongebieden hebben vooral grondgebonden woningen, zoals villa’s uit de jaren 50 en 60 en woonhuizen uit de jaren 70. Langs de Kromme Rijn liggen een zwembad en andere recreatieve functies. Een gebiedje in de oksel van de A27 – met een leegstaand onderwijsgebouw – wacht op herontwikkeling.

De grenzen van de buurt zijn: de Waterlinieweg, de Biltsestraatweg, de A27 en de Kromme Rijn en de Louis Bouwmeesterlaan. De A28 deelt de buurt in Noord en Zuid.

Galgenwaard

Galgenwaard bestaat uit een aantal grote complexen: het defensieterrein van de Kromhoutkazerne, het University College en het stadion Galgenwaard, de thuisbasis van F. C. Utrecht. De Kromme Rijn is een belangrijk cultuurhistorisch en groen waterlint in dit gebied. Het gebied maakt ook deel uit van de Nieuw Hollandse Waterlinie. Het gebouwencomplex van de University College is in zijn geheel een rijksmonument.

De grenzen van de buurt zijn: de Waterlinieweg en de Kromme Rijn.

Maarschalkerweerd

Maarschalkerweerd is onderdeel van de groene rand aan de oostkant van Utrecht. Het wordt vooral gebruikt voor sport en recreatie. De Nieuw Hollandse Waterlinie vormt in het gehele gebied een belangrijke cultuurhistorische drager door de ligging van de 2 Lunetten aan weerszijden van de Koningsweg met hun vrije schootsvelden. De A27 is als verkeersweg nadrukkelijk aanwezig in het gebied. Ten oosten van de A27 liggen Mereveld en het landgoed Amelisweerd.
Door het gebied gaat de tramlijn naar het Utrecht Science Park (Uithoflijn). Het plan om de A27 te verbreden wacht op uitvoering.

De grenzen van de buurt zijn: de Waterlinieweg, de Krommerijn, de A12 en de spoorlijn.

Utrecht Science Park

Het gebied van het Utrecht Science Park is in gebruik bij de Universiteit Utrecht, de Hogeschool Utrecht en diverse grote instellingen op gebied van wetenschappelijk onderzoek en gezondheidszorg. Kenmerkend is de rechtlijnige stedenbouwkundige opzet in combinatie met het groene landschap. Wonen is er alleen aanwezig in de vorm van studentenhuisvesting. Het gebied maakt deel uit van de Nieuw Hollandse Waterlinie.

De grenzen van de buurt zijn: de A27, de A28 en de gemeentegrenzen met Zeist en Bunnik.